“Images of Truth at times may not be pleasing to the eye - evoking disgust and denigration. If an author translates these images into writing, 

one then has the moral responsibility to portray in that same frame - atonement, redemption and justification” ¹

Hindi lamang sa pagpapahayag ng kasamaan natatapos ang ating obligation, matapos nating maipamukha kung ano ang masama at mali, nagkakaroon tayo ngayon ng moral na pananagutan upang itama ang masama at iwaksi ang mali, asamin ang bunga ng pagbabago, kaligtasan at kabanalan.

Sa ebanghelyo ni San Mateo² natunghayan nating ipinangaral ng Panginoong Hesukristo ang tungkol sa pagtutuwid ng kamalian.  Bagama’t itinuturing na mga makasalanan ang mga publikano at mga masasamang babae, sila pa rin ay naging karapat-dapat sa kaharian ng Diyos sapagkat tinaggap nila ang mga pagtutuwid ni Juan Bautista.

Ang talinghaga  ‘tungkol sa dalawang anak’ ay nagiging ‘imahen ng katotohanan’ na ipinapahayag ng Panginoon. Sinasalamin nito ang magkaibang pagtugon ng mga itinuturing na mga lider ng Judaismo at mga tinaguriang  makasalanan.  Ang anak na sumagot ng ‘Oo’ pero hindi pumunta sa ubusan ay kumakatawan sa mga lider na Judio -  sa mga punong-sacerdote at matatanda ng bayan. Bagama’t tumatalima sila sa Kautusan, ang totoo’y hindi nila tinutupad ang kalooban ng Diyos dahil sa kanilang pamumuhay ay taliwas sa kanilang pinaniniwalaan at sinasabi. Samantala, ang anak na sumagot ng ‘Ayoko po’ pero nagbago ng isip at nagpunta sa ubusan ay kumakatawan sa mga itinuturing ng mga Judio na hindi maliligtas – sa mga maniningil ng buwis at masasamang babae. Sa simula’y ayaw nilang tumupad sa kalooban ng Diyos dahil hindi sila tumatalima sa kautusan at  sa mga turo ng mga guro ng batas. Pero nagbalik-loob sila sa Diyos at nanalig kay Hesus.³

Ano nga ba yung isang imahen ng katotohanan sa buhay natin na kung minsan ay hindi natin maamin? Mahirap amininin sapagkat ito ay hindi maganda sa paningin at naglalagay sa atin sa hamak na sitwasyon. – Kasalanan.

Ang bawat isa sa atin ay may kanya-kanyang karanasan ng pagkakasala. At sa bawat pagkakasala natin naroon din ang pag-aasam natin upang makapagbalik-loob. Sa aklat ni Propeta Ezekiel⁴ natunghayan natin kung ano ang naghihintay sa mga nagnanais magbalik-loob sa Diyos “Ang masamang nagpakabuti at gumawa ng mga bagay na matuwid ay mabubuhay. Dahil sa pagtalikod sa nagawa niyang kasamaan noong una, mabubuhay siya at hindi mamamatay”⁵  Kay gandang pangako ng Diyos, nagbibigay ito sa atin ng lakas ng loob upang lubasang talikuran ang kasalanan, na ang kapatawaran ng Diyos ay laging nag-uumapaw sa mga nagsisisi at nanalig.

Ang pangakong ito ng Diyos ay natupad sa pamamagitan ng ating Panginoong Hesukristo. Kung ang dalawang anak sa talinghaga ni San Mateo⁶ ay naging kapos sa pagtalima sa kalooban ng ama. Naririto ngayon ang Bugtong na Anak ng Diyos na siyang nagiging halimbawa sa bawat isa sa atin. Ganap ang naging kasagutan ni Hesus sa kalooban ng Ama, “Bagama’t siya’y Diyos, hindi nagpilit na manatiling kapantay ng Diyos. Bagkus hinubad niya ang lahat ng katangian ng pagka-Diyos, nagkatawang-tao at namuhay na isang alipin. Nang maging tao, siya’y nagpakababa at naging masunurin hanggang kamatayan sa krus.” ⁷  Dahil sa kaganapang dulot ng kasunuran ni Hesus, ang bawat isa sa ating nagbabalik-loob sa Diyos ay nakakatiyak ng patanggap ng meritong pinagwagian ni Kristo. Ang pagbabalik-loob ng isang makasalanan ay hindi nauuwi sa kawalan, sa halip ay nasusumpungan ang kapatawaran.

Sa pagbabalik-loob sa Diyos mahalaga na magkaroon tayo ng ganap na kasagutan, isang matibay na desisyon upang lubusang talikuran ang kasalanan. At nangangahulugan ito ng pag-amin at pagtitika sa mga kasalanang nagawa. Hindi na lamang natin basta sasabihin na magbabalik-loob ako sa Diyos, kasabay ng mga pahayag ay ang mga tunay na gawa na magpapakita na handa tayong yakapin ang pagbabagong buhay.

_________________________

1. F Sionil Jose, The moral obligations of writers, The Philippine Star, Sunday, 21 September 2014, G-1

2. Mateo 21:28-32

3. Ugnayan at Gabay sa Liturhiya, Vol. 39, September 2014, 340-341

4. Ezekiel 18:25-28

5. Ezekiel 18:26-28

6. Mateo 21:28-32

7. Filipos 2:6-8

“Lord, hindi po akong marunong kumanta, pero ginawa mo pa rin akong pari sana  po kapag kinakanta ko na ang mga panalangin sa misa ay huwag madistract ang mga tao sa kanta ko.” 

Isa ito sa mga panalangin ko noong ako ay ordinahan, sapagkat batid ko na may pagkasintunado ang boses ko. Matapos ng ordinasyon hindi pa rin tumatama ang boses ko sa mga musical notes, pero ramdam ko na higit pa sa magandang boses ang tinanggap ko mula sa Diyos – binigyan Niya ako ng lakas ng loob para kumanta. At ang lakas ng loob para kumanta ay maituturing ko na isa lamang sa maraming biyaya na tinanggap ko mula sa Diyos. Tunay, na ang kagandahang-loob ng Diyos ay palagiang nag-uumapaw.

       Ang mga pagbasa natin ngayon ay nag-aanyaya sa atin upang pagnilayan natin ang kagandahang-loob ng Diyos. 

       Ang unang pagbasa na hinalaw mula sa aklat ni Propeta Isaias 55:6-9 ay naisulat noong kapanahunan ng maraming taga-Juda ang napatapon sa Babilonia. Mahirap ang naging buhay ng mga Israelita sa Babilonia, sapagkat sila’y nagsilbing mga alipin. Para sa mga nabihag sa Babilonia, sapat na sa kanila ang muling makabalik at masilayang muli ang lungsod ng Jerusalem, ngunit lingid sa kanilang kaalaman, higit pa doon ang inaalay ng Diyos sa kanila. Ipinahayag ni Propeta Isaias na palalayain sila ng Diyos at ibabalik sa kanilang tahanan sa Jerusalem upang magpanibagong buhay.  “Ang mga gawain ng taong masama’y dapat nang talikdan, at ang mga liko’y dapat magbago na ng maling isipan. Sila’y manunumbalik, lumapit sa Panginoon upang kahabagan, at mula sa Diyos, matatamo nila ang kapatawaran.” (Is. 55:7) Sa pamamagitan ni Propeta Isaias, nabatid ng mga Israelita ang kagandahang loob ng Diyos sa kanilang bayan.

       Ang kagandahang-loob ng may-ari ng ubusan ang atin din natunghayan sa Ebanghelyo ni San Mateo 20:1-16, Higit pa sa inaasahang upa ang tinangggap ng mga manggawawa na huling pinapunta sa ubusan. Ang talinghaga tungkol sa may-ari ng ubusan ay nagpapakilala sa nag-uumapaw na kagandahang loob ng Diyos sa bayang Israel. Ang ubasan ay nagiging simbolo ng bayang Israel (Mt. 21:33-46), ang imahen ng Israel bilang ubasan ay matatagpuang nakabatay sa lumang tipan, sa mga aklat nina Propeta Jeremias 12:10 at Isaias 5:1-7, doon natin mababasa na inilalarawan ang Israel bilang ubasang palagiang kinakalinga ng Diyos. Sa maraming pagkakataon ang ubusang ito ng Diyos ay hindi naging mabunga dulot  ng kataksilan at kawalan ng pananampalataya kay Yahweh, pero hindi ito naging hadlang upang hindi ibigay ng Diyos ang Kanyang kagandahang-loob.

       Ang sukatan ng kagandahang-loob ng Diyos ay kakaiba sa sukatan ng tao – Ang wika ng Panginoon, “Ang aking isipa’y ‘di ninyo isipan, at magkaiba ang ating daan. Kung paanong ang langit higit na mataas, mataas sa lupa, ang daa’t isip ko’y hindi maabot ng inyong akala” (Is.55:8-9)

      Ang mga kaloob ng Diyos – ang Kanyang mga biyaya kung minsan ay hindi natin lubusang napapasin at napapakinabangan sapagkat ang buong atensyon natin ay nakatuon sa mga sarili nating kagustuhan. Nakakalimutan nating magtiwala sa Diyos, at sa kanyang karunungan. Naiingit tayo sa mga biyayang tinatamasa ng mga kapwa natin, pero lingid sa kaalaman natin ay parehas na biyaya ang ating tinatanggap mula sa Diyos.  Ang sabi ng manunulat na si Jean Vanier, “Envy comes from people’s ignorance of, or lack of belief in, their gifts.” Kapag maiingitin tayo hindi natin makikita ang kabutihan ng Diyos sa buhay natin, mauuwi lamang tayo sa isang buhay na puno ng pagrereklamo sa Diyos. Ang buhay na puro na lang reklamo ay hindi masayang buhay.

       Ang sikreto ng pagkakaroon ng masayang buhay ay yung palagiang bilangin natin yung mga kagandahang-loob ng Diyos at laging magpasalamat kung anong meron tayo sa buhay.

       Salamat sa Diyos kahit hindi ako magaling kumanta ay patuloy Niya akong pinagiging-dapat na ipagdiwang ang Banal na Misa.

       Masayang bilangin ang kagandahang-loob ng Diyos, kasi hindi ito nauubos.

"Mas madaming Krus, Mas madaming biyaya", 'yan ang sabi ni Fr. Rekto Hernandez. Sa aking pagninilay hindi ito pahayag ng isang taong sadista, bagkos ito ay pagpapakita ng pagkakaroon ng isang malalim sa debosyon sa Banal na Krus ni Hesus.

Sa linggong ito ating ginugunita ang kapistahan ng Pagtatampok sa Banal na Krus. Sa pagdiriwang na ito tatlong mahalagang pangyayari sa kasaysayan at ating inaala-ala. Una, ay ang pagkakatagpo ng tunay na Krus ni Hesus sa pangunguna ni Santa Elena, Ina ni Emperador Constantino. Ikalawa, ay ang pagtatalaga ng mga simbahang binuo ni Constantino sa ibabaw ng pinag-libingan ni Hesus at sa Bundok ng Kalbaryo. Ikatlo, ay ang pagbabalik sa Jerusalem ng tunay na Krus ni Hesus sa pamamagitan ni Emperador Heraclius II.

Sa mas malalalim na diwa ng ating pananampalataya, ipinagdiriwang natin ang kapistahang ito sapagkat, ang Krus ni Hesus ay naging instrumento ng ating kaligtasan, na siyang palagiang inaalay ng Diyos.

Sa unang pagbasa nang magkasala ang mga Israelita sa Panginoon, ang kaligtasan mula sa kamatayan ay kanilang natanggap sa pamamagitan ng pagtingin nila sa tansong ahas na inilagay ni Moises sa isang tikin. Ang tagpong ito mula sa aklat ng  Mga Bilang 21:4-9, ay naghahanda sa mga bumabasa ng Banal na Kasulatan upang mapagtanto ang paghahalintulad at kaugnayan ng Lumang Tipan sa Bagong Tipan. Sa Ebanghelyo ni San Juan 3:13-17 naitala, “Kung paanong itinaas ni Moises ang ahas doon sa ilang, gayun din naman, kailanagang itaas ang anak ng Tao, upang ang sinumang sumasampalataya sa kanya ay magkaroon ng buhay na walang hanggan.” Ang ahas na yari sa tanso na itinaas ni Moises sa ilang ay nagiging larawan ng pagtataas kay Hesus sa Krus upang maging bukal ng kaligtasan, na kung saan mula sa Krus ni Hesus dumadaloy ang biyaya ng buhay na walang hanggan.

Ang sakripisyong inalay ni Kristo sa Krus ay natatangi, “Sapagkat iisa ang Diyos at iisa ang tagapamagitan sa Diyos at sa mga tao, si Kristo Hesus na naghandog ng kanyang buhay upang tubusin ang lahat” – 1 Tim 2:5. Ngunit dahil sa walang hanggang pag-ibig ng Diyos, niyakap ni Hesus ang pagiging tao natin – “Si Kristo Hesus, bagama’t siya’y Diyos ay hindi nagpilit na manatiling kapantay ng Diyos. Bagkus hinubad niya ang lahat ng katangian ng pagka-Diyos, nagkatawang tao at namuhay na isang alipin, siya’y nagpakababa at naging masunurin hanggang kamatayan oo, hanggang kamatayan sa Krus” Sa pagkakatawang tao ni Hesus, natanggap natin ang biyaya upang tayong maging kabahagi sa gawang pagliligtas ng Diyos.

Ang pakikibahagi sa gawang pagliligtas ng Diyos ay nangangahulugan ng isang malalim na pananampalataya – ang makita ang yaman at kahalagahan ng Krus sa buhay nating mga anak ng Diyos. Makita nawa natin ang Krus, hindi lamang bilang isang simbolo ng pagiging mga Kristiyano, higit pa roon maramdaman natin ang tunay na biyaya nito, ang kaligtasan at pakikibahagi sa buhay ng Diyos na walang hanggan.  Sa Tuwina na tayo ay nag-aantanda ng Krus, binabasbasan natin ang ating mga sarili, upang ang lakas ng Diyos ay mapasaatin. Maipahayag nawa natin na sa pamamagitan ng Krus ay magkaroon tayo ng lakas, upang mapag-tagumpayan ang lahat ng mga pagsubok sa buhay, at mapalayo sa anumang uri ng isipan at gawain na naglalayo sa atin sa kaligtasan. Sa mga oras na tayo’y natatakot, Krus ang ating maging sandigan, hindi ang gatilyo o patalim. Ano nga ba ang kadalasang sinasabi natin kapag tayo ay nag-iisa at  natatakot? “Tabi po Nuno”  Sana, bilang mga anak ng Diyos na iniligtas sa Krus ni Hesus mas ugalian natin ang mag-antanda ng krus kapag napapangunahan tayo ng takot, tukso at mga suliranin. Ipahayag lagi natin, marami man tayong dinadalang Krus sa buhay, mas higit namang maraming biyaya ang Diyos.  

Bakit nga ba mas madali para sa atin ang magbigay ng papuri kaysa magtuwid ng mali? Tama lamang na lagi tayong magbigay ng mga papuri pero huwag nating kalimutan, na tungkulin din natin ang magtuwid ng mali.

Ang pagtutuwid ng kamalian at pakikipagkasundo sa mga kapatid na nagkasala ang siyang nagiging tema ng mga pagbasa natin para sa linggong ito.

Sa aklat ni Propeta Ezekiel (33:7-9), sinasabi ng Panginoon na ang tao ay ginawa niyang taga-bantay ng Israel, at tungkulin ng tao na bigyan ng babala ang taong masama, upang ito ay makapagbagong buhay, pananagutan ng tao ang kamatayan ng isang masama kung hindi niya ito bibigyan ng babala. Sa ebanghelyo ni San Mateo (18:15-20) ibinigay ni Hesus ang mga konkretong hakbang upang isagawa ang pagtutuwid ng kamalian ng kapwa upang sa ganun ay mapanauli at mapanatili ang mabuting ugnayan ng mga magkakapatid. Ang wika ni Hesus "Kung magkasala sa iyo ang kapatid mo, puntahan mo siya at kausapin ng sarilinan" (Mt.18:15)

Mainan na pansinin natin na ang unang hakbang ng pakikipagkasundo ay dapat magsimula sa taong pinagkasalaan. Dito natin ngayon nakikita na kakaiba ang kalooban ng Diyos sa gawi ng tao. Sa gawi at kaisipan ng tao, kung sino ang may kasalanan siya dapat ang unang gumawa ng paraan para makipagkasundo. Mababatid din natin ngayon kung gaano kalalim ang  pagmamahal ng Diyos; Ang Diyos ang laging nangunguna upang ibigay sa atin ang mga biyaya upang tayo'y makapagpatawad at makapagmahal sa kapwang nagkasala sa atin. Ang pagmamahal ang siya namang ipinapangaral ni Apostol San Pablo sa mga taga-Roma (13:8-10) Ang wika niya "Ang umiibig ay hindi gumagawa ng masama kaninuman, kaya't ang pag-ibig ang kabuuan ng kautusan ng Diyos" (Rm.13:10)

Dahil sa pag-ibig ng Diyos, ang pakikipagkasundo ay maari nating ituring bilang regalo ng Diyos Ama – isang mapagmahal at kusang pagbibigay ng Diyos. Konkreto natin itong nauunawaan sa pamamagitan ng misteryo paskwal ng ating Panginoong Hesukristo, dahil sa pag-aalay ng sakripisyo ni Kristo tayo naligtas at pinalaya mula sa pagka-alipin sa kasalanan na siyang naging dahilan upang tayo ay ipagkasundo sa Diyos Ama.  (Cf. Reconcilatio et Paenitentia, John Paul II, pp.25-27)

Ang sabi ni Pope Saint Leo, “Lahat ng ginawa at itinuro ni Hesus para sa ipagkakasundo ng mundo sa Diyos Ama, ay ating nababatid hindi lamang sa nakalipas na kasaysayan, bagkos ito ay patuloy nating nararanasan sa pamamagitan ng mga banal na misteryo na ipinagdiriwang sa Simbahang itinatag ni Hesus” Sa pamamagitan ng sakramento ng pakikipagkasundo, nauunawaan at nararamdaman natin ang kapatawarang ibinibigay ng Diyos. Sa bawat paglapit natin sa sakramento ng kumpisal nakakamtan natin ang kapatawaran ng Diyos, at dahil doon, nararapat lamang na pagbabagong buhay ang ating maging tugon mula  sa kapatawaran na ating tinanggap.

Ang pakikipagkasundo at pagbabagong buhay ay lagi dapat magkaugnay, kailanman hindi maaring paghiwalayin ang dalawang ito. Ang pagbabagong buhay ay mahalaga sapagkat ito ang nagiging daan upang muling maibalik ang  mabuting pagsasamahan ng bawat tao, pamilya, komunidad at simbahan. Kung tayo ay itinutuwid sa ating mga pagkakamali tangapin natin ito ng may kabukasan ng kalooban. Hilingin natin sa Diyos na magkaroon tayo ng lakas ng loob upang tayo ay maging instrumento Niya upang palagiang maipahayag katotohanan, na sa pamamagitan isang buhay na mayroong kabanalan tunay tayong makapag-akay ng ating kapwa patungo sa Diyos. Makakapagbigay tayo ng papuri sa Diyos kung tayo ay palagiang mananatili sa kanyang katuwiran, iwinawaksi  ang anumang uri ng kamalian.